Co nas wykańcza i upokarza – zachowania bierno-agresywne
„Niektórzy łatwo osiągają awans, bo są inteligentni i wykształceni, ale Ty ze swoją urodą na pewno sobie poradzisz”. Czyli trochę o… zachowaniach bierno-agresywnych.
Według trenerów i konsultantów Kreatora jednym z najczęściej występujących problemów w zespołach współczesnych firm jest zjawisko tzw. „cichej agresji”.
Przede wszystkim pojawia się ona wtedy, kiedy ktoś czuje złość, ale nie wyraża jej wprost. Co najważniejsze, niemożność wyrażenia złości może być celowo hamowana. Dodatkowo wynikać z braku umiejętności rozpoznawania i regulowania swoich emocji. W takim razie złość musi gdzieś w końcu znaleźć swoje ujście… W związku z tym niewyrażona wprost, najczęściej przybiera formę tzw. zachowań bierno-agresywnych.
Zachowania bierno-agresywne – czyli trudne kolce do wykrycia
W takim razie na czym polegają zachowania bierno-agresywne? Otóż mamy z nimi do czynienia wtedy, gdy na poziomie jawnym relacje między 2 osobami są dobre. Jednocześnie w tle widać ukrytą agresję, przybierającą najczęściej postać sarkazmu i tzw. pstryczków w nos. Na przykład:
- Trzeba było się domyślić
- Osoby z twoją tuszą rzadko dobrze wyglądają w takiej fryzurze
- Tobie to dobrze, nie dostajesz trudnych zadań
- Jak się jest pupilkiem szefa to…
Co najważniejsze, czasem możesz doświadczyć biernych działań agresywnych i nawet nie zdawać sobie z tego sprawy. Jednak najczęściej w relacji z osobą je stosującą rodzi się w nas uczucie dyskomfortu, napięcia, złości, bezradności, przygnębienia. W związku z tym męczy nas to, co nam powiedziano i w duchu dyskutujemy z rozmówcą. Zwłaszcza w takich sytuacjach warto zachować wzmożoną ostrożność.
| Szkolenie Zarządzanie stresem |  |
Jak rozpoznawać zachowania bierno-agresywne?
Według Naumana (1998) najczęstszą formą agresji w miejscu pracy jest manifestowanie wrogości lub utrudnianie pracy.
a) Manifestowana wrogość to, np.:
- mówienie podniesionym głosem,
- obraźliwe gesty lub komentarze,
- insynuacje,
- ignorowanie czyjejś obecności,
- rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji na temat kogoś,
- ostracyzm (wykluczenie jakiejś osoby, niechęć do niej)
- ostentacyjna cisza,
- niesprawiedliwe ocenianie pracy,
- niszczenie projektów.
b) Celowe utrudnianie wykonywania pracy może mieć następujące przejawy:
- brak przygotowania do pracy,
- celowe opóźnianie pracy zespołu,
- odwlekanie wykonywania zadania,
- spóźnianie się na spotkania,
- gubienie dokumentów,
- zatajanie ważnych informacji.
Czym charakteryzuje się osoba stosująca bierną agresję?
Przede wszystkim osoba taka jest często ponura i kłótliwa. Skarży się na niezrozumienie i brak docenienia przez innych, chętnie krytykuje autorytety i szydzi z nich. Dodatkowo nierzadko okazuje zazdrość i niechęć tym, którym wyraźnie lepiej się powodzi. W związku z tym użala się (przesadnie) na swój los oraz naprzemienne odczuwa wrogość, bunt i skruchę.
Dlaczego trzeba walczyć z bierną agresją w pracy?
Należy pamiętać, że jedna osoba stosująca bierną agresję obniża samopoczucie, zdrowie i produktywność całego zespołu. Dzieje się tak za przyczyną silnego stresu pojawiającego się u pracownika, kiedy wchodzi on w interakcję z agresorem (Lanza, 1992):
a) bezpośrednio po ataku pojawia się wzmożone odczuwanie złości, irytacji, przygnębienia, bezradności, apatii, obniżenie poczucia własnej wartości, poczucie winy
b) dodatkowo skutki odległe w czasie, np. nasilenie wymienionych wcześniej, zaburzenia koncentracji uwagi, zaburzenia lękowe, zespół wypalenia zawodowego
W związku z tym w zespołach, gdzie ktoś stosuje bierną agresją zmianie ulegają relacje między współpracownikami. Również stosunek do kierownictwa – pojawia się brak zaufania. Dodatkowo, u ofiar agresji może wystąpić silna chęć odejścia z pracy.
Jak sobie radzić z bierną agresją?
Przede wszystkim wymienione wcześniej oznaki zachowań bierno-agresywnych z pewnością pomogą w ich rozpoznaniu. Co najważniejsze, to uświadomić sobie, że właśnie zostaliśmy wciągnięci w grę. Kluczem do poradzenia sobie z osobą i zachowaniem bierno-agresywnym jest więc rozpoznanie mechanizmu jej działania.
A co dalej? Sposobów jest wiele – niektórym z nas wystarczy wewnętrzne nazwanie sytuacji (X prowadzi gierki) lub jej zignorowanie. Ale czasami trzeba powiedzieć wprost agresorowi, co robi (Każdego dnia skarżysz się na… Możesz zachować te komentarze dla siebie?).
Dodatkowo możesz też pokazać, że widzisz intencje rozmówcy: Powiedziałaś, że nareszcie wzięłam się do pracy. Czy sugerujesz, że wcześniej nie pracowałam? / Za każdym razem, gdy zastanawiam się, komu zlecić dodatkowe zadanie, mówisz mi o swoich kłopotach zdrowotnych. Odbieram to jako manipulację.
Wybierz ten sposób, który skutecznie zapewni Ci zachowanie równowagi i wewnętrzny spokój. Ważne, żeby wybrać metodę, która będzie Ci najbardziej odpowiadać.
W celu pielęgnacji z osobami stosującymi takie zachowania zapraszamy na trening asertywności. Więcej informacji tel. kom. + 48 503 129 393
Autor: Izabela Boral, KREATOR
Bibliografia:
American Psychiatric Association. (1994). Diagnostic and statis-tical manual of mental disorders(4th ed.). Washington, DC:Author.
Lanza M.L. (1992) Nurses as patient assault victims: An update, synthesis and recommendations. Arch. Psychiatr. Nurs.; 6(3), 163–171.
Mościcka, A., Merecz, D. (2003). Agresja w miejscu pracy – źródła, formy, grupy ryzyka, konsekwencje*. Medycyna Pracy, 54(4), 361-368.
Neuman J.H. (1998) Workplace violence and workplace aggression: evidence concerning specific forms, potential causes, and preferred targets. J. Managem. 24(3), 391–419
